លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន ចូលរួមបោះឆ្នោតជ្រើសតាំងសមាជិកព្រឹទ្ធសភា អាណត្តិទី៤ នៅការិយាល័យក្នុងក្រុងតាខ្មៅ ខេត្តកណ្ដាល កាលពីថ្ងៃទី២៥ កុម្ភៈ ឆ្នាំ២០១៨។ Photo courtesy of SPM’s page
អ្នកវិភាគលើកឡើងថា ប្រទេសជាហត្ថលេខីនៃកិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាពទីក្រុងប៉ារីស នឹងមិននៅស្ងៀមទៀតទេ បើសិនជារបបក្រុងភ្នំពេញនៅតែបោះជំហានទៅមុខ អំពីការដឹកនាំបែបផ្ដាច់ការ និងគ្មានគណបក្សប្រឆាំងធំជាងគេចូលរួមការបោះឆ្នោតថ្ងៃទី២៩ កក្កដា ខាងមុខទេនោះ។
លោក សម រង្ស៊ី កាលពីពេលថ្មីៗនេះ បានធ្វើយុទ្ធនាការជាមួយប្រទេស ជាអតីតសហប្រធានកិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាពទីក្រុងប៉ារីស ដើម្បីឲ្យជួយជំរុញរបបលោក ហ៊ុន សែន អនុវត្តតាមកិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាពទីក្រុងប៉ារីសឡើងវិញ។
អ្នកឃ្លាំមើលផ្នែកអភិវឌ្ឍន៍សង្គមលោកបណ្ឌិត មាស នី មើលឃើញថា បេសកម្មរបស់លោក សម រង្ស៊ី ជួបតំណាងប្រទេសជាសហប្រធានហត្ថលេខីនៃកិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាពទីក្រុងប៉ារីស ជារឿងល្អមួយដែលប្រទេសទាំងនោះ នឹងជំរុញឲ្យរបបរបស់លោក ហ៊ុន សែន ឲ្យងាកមកគោរពលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យឡើងវិញ។
លោក បណ្ឌិត មាស នី បន្ថែមថា បើសិនជាស្ថានភាពនយោបាយកាន់តែចម្រូងចម្រាស និងគ្មានដំណោះស្រាយនយោបាយទេ ភាគីដែលជាម្ចាស់ហត្ថលេខីនៃកិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាពទីក្រុងប៉ារីសនឹងកាន់តែចាប់អារម្មណ៍ពីនយោបាយ នៅកម្ពុជា ហើយក៏នឹងធ្វើឲ្យកិច្ចព្រមព្រៀងនេះ មានប្រសិទ្ធភាពឡើងវិញ។ «»
ការលើឡើងរបស់លោក បណ្ឌិត មាស នី នេះ នៅក្រោយពេលលោក សម រង្ស៊ី ប្រធានចលនាសង្គ្រោះជាតិ និងមន្ត្រីជាន់ខ្ពស់គណបក្សសង្គ្រោះជាតិមួយចំនួនទៀត បានទៅជួបមន្ត្រីជាន់ខ្ពស់រដ្ឋាភិបាលអូស្ត្រាលី ជប៉ុន និងចុងក្រោយជួបមន្ត្រីរដ្ឋាភិបាល និងប្រធានស្ដីទីប្រធានសភាឥណ្ឌូណេស៊ី ដើម្បីឲ្យជួយអន្តរាគមន៍ទៅលើរបបលោក ហ៊ុន សែន ឲ្យងាកមកគោរពលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ និងបើកឲ្យគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ ដែលជាគណបក្សប្រឆាំងធំជាងគេ បានចូលរួមបោះឆ្នោតនៅខែកក្កដា ឆ្នាំ២០១៨ខាងមុខ។ ទោះបីកន្លងមក លោក ហ៊ុន សែន បានព្រមានចាប់ខ្លួនលោក សម រង្ស៊ី ប្រសិនបើលោកហ៊ានធ្វើដំណើរមកកាន់តំបន់អាស៊ីក៏ដោយ ប៉ុន្តែលោកសម រង្ស៊ី អាចធ្វើសកម្មភាពដោយសេរី គ្មានការធ្វើទុក្ខបុកម្នេញឡើយ។ មន្ត្រីក្រសួងមហាផ្ទៃរបបលោក ហ៊ុន សែន មិនឆ្លើយសំណួរអាស៊ីសេរី ជុំវិញការគំរាមចាប់ខ្លួនរបស់ លោក ហ៊ុន សែន នោះទេ។
លោក សម រង្ស៊ី នៅពេលលោក បានជួបប្រធានស្ដីទីរដ្ឋសភា មន្ត្រីរដ្ឋាភិបាលឥណ្ឌូណេស៊ី ដើម្បីស្វះស្វែងរកដំណោះស្រាយបញ្ចប់វិបត្តិនយោបាយនៅកម្ពុជា បានព្រមានជាថ្មីម្ដងទៀតថា ចលនារបស់លោក នឹងងើបបះបោរឡើងនៅកម្ពុជា ប្រសិនបើពុំមានវត្តមានគណបក្សប្រឆាំង នៅក្នុងការបោះឆ្នោតជាតិ ខែកក្កដា ខាងមុខទេនោះ។
លោក សម រង្ស៊ី ប្រាប់កាសែតអនឡាញ Tempo របស់ឥណ្ឌូនេស៊ីថា ជារឿងចម្លែកដែលការបោះឆ្នោត ធ្វើឡើងដោយពុំមានវត្តមានរបស់គណបក្សប្រឆាំង។ លោកបន្តថា បើទោះបីជាគណបក្សរបស់លោក ត្រូវបានរបបលោក ហ៊ុន សែន រម្លាយមែនពិត ក៏ប៉ុន្តែស្មារតីនៃការស្រលាញ់គណបក្សនេះ នៅតែមាននៅក្នុងផ្នត់គំនិតពលរដ្ឋខ្មែរជាដដែល។ លោកទាមទារឲ្យរបបក្រុងភ្នំពេញ ត្រូវតែអនុញ្ញាតឲ្យគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ ចូលរួមប្រកួតប្រជែង ដោយស្មើភាពនៅក្នុងការបោះឆ្នោតខាងមុខនេះ។
លោក សម រង្ស៊ី ព្រមានថា ហេតុផលមួយដែលបណ្ដាលឲ្យមានចលនាងើបបះបោរឡើងនៅតាមបណ្ដាប្រទេសក្នុងតំបន់មជ្ឈិមបូព៌ា គឺដោយសារតែរដ្ឋាភិបាលនៃប្រទេសទាំងនោះ ប្រកាន់យករបបផ្ដាច់ការនិយម ដែលមិនមែនជារបបប្រជាធិបតេយ្យ តួយ៉ាងដូចអ្វីដែលកំពុងតែកើតមានស្រាប់នៅក្នុងប្រទេសស៊ីរី និងប្រទេសលីប៊ី បច្ចុប្បន្ននេះ។
លោក សម រង្ស៊ី នៅតែបន្តអំពាវនាវឲ្យប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរកុំទៅបោះឆ្នោត នៅថ្ងៃទី២៩ កក្កដា នេះឲ្យសោះ ប្រសិនបើគ្មានឈ្មោះគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ នៅលើសន្លឹកឆ្នោត។
ឆ្លើយតបនិងបញ្ហានេះ អ្នកនាំពាក្យគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា បានសរសេរនៅក្នុងតេឡេហ្គ្រាម (Telegram) នៅថ្ងៃទី១៨ មេសា លោក សុខ ឥសាន បានហៅមន្ត្រីបក្សប្រឆាំង ដែលដឹកនាំដោយលោក សម រង្ស៊ី ថា ជាពួកក្រុមឧទ្ទាមក្រៅច្បាប់ បានខិតខំធ្វើដំណើរទៅប្រទេសជាច្រើននៅលើពិភពលោក ដើម្បីស្វែងរកការអន្តរាគមន៍ឲ្យគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ បានចូលរួមបោះឆ្នោតនៅខែកក្កដាខាងមុខនេះ ថាជារឿងគ្មានប្រយោជន៍ ហើយថា ក្រុមគណបក្សប្រឆាំងនេះ គ្មានការទទួលស្គាល់ពីសហគមន៍អន្តរជាតិឡើយ។
ទាក់ទងនឹងបញ្ហានេះ លោក បណ្ឌិត មាស នី លើកឡើងថា បើសិនជាការបោះឆ្នោតនៅថ្ងៃទី២៩ កក្កដា ខាងមុខនេះ គ្មានការចូលរួមពីគណបក្សសង្គ្រោះជាតិនោះ រដ្ឋាភិបាលថ្មីទៅវិញទេ ដែលប្រឈមនឹងការមិនទទួលស្គាល់ពីសហគមន៍អន្តរជាតិនោះ។ «»
នាយកអង្គការសិទ្ធិមនុស្សអន្តរជាតិ Human Rights Watch លោក ប៊្រេដ អាដាម (Brad Adams) អះអាងថា លោក ហ៊ុន សែន ជាមនុស្សសហាវ គ្មានធម៌មេត្តា ចំពោះអ្នកណាដែលប្រឆាំងលោក កុំថាឡើយលោកត្រូវរំលាយគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ សូម្បីតែផ្ទៃក្នុងបក្សរបស់លោក ក៏លោកហ៊ានធ្វើដែរ។ ចុងក្រោយនេះ លោក ហ៊ុន សែន គ្រប់គ្រងគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាទាំងស្រុង។ អ្នកដែលគ្រប់គ្រងបក្សកាន់អំណាច គឺជាអ្នកដែលបញ្ជាទ័ព កងរាជអាវុធហត្ថ និងតុលាការ។ ដោយសារហេតុផលនេះ ទើបគាត់អាចទប់ស្កាត់ការជែងអំណាច ក្នុងជួរបក្សកាន់អំណាចបាន ដើម្បីអាចបន្តក្រាញអំណាច ក្នុងជួរបក្សកាន់អំណាចបានយូរនេះ គឺមកពីលោក ហ៊ុន សែន ប្រើប្រាស់អំពើពុករលួយ កម្លាំងទ័ព និងតុលាការ ដើម្បីទប់ទល់រាល់ចលនាប្រឆាំងលោក។ លោកបញ្ជាក់ថា នៅក្នុងជួរបក្សរបស់លោក មានមនុស្សច្រើនណាស់ ដែលមិនពេញចិត្ត នឹងការដឹកនាំរបស់លោក ប៉ុន្តែ ពួកគាត់មិនអាចធ្វើអ្វីបាន ដោយសារពួកគេខ្លាចភាពសហាវរបស់លោក។ អ្នកវិភាគ លើកឡើងថា បើសិនជារបបលោក ហ៊ុន សែន មិនធ្វើឲ្យស្ថានភាពនយោបាយវិលមករកប្រក្រតីទេ អំពើអសន្តិសុខក្នុងប្រទេសនឹងកើតឡើង ហើយរបបនេះ ក៏នឹងទណ្ឌកម្មសេដ្ឋកិច្ចកាន់តែធ្ងន់ធ្ងរដែរ៕
