សមត្ថកិច្ចបិទទ្វាររបងការិយាល័យបោះឆ្នោត នៃបរិវេណសាលាបឋមសិក្សាព្រែកលៀប សង្កាត់ព្រែកលៀប ខណ្ឌជ្រោយចង្វារ រាជធានីភ្នំពេញ ក្រោយបញ្ចប់ការបោះឆ្នោតជ្រើសរើសក្រុមប្រឹក្សាឃុំ-សង្កាត់ នៅថ្ងៃទី៤ ខែមិថុនា ឆ្នាំ២០១៧។ Photo: RFA
របបក្រុងភ្នំពេញ ត្រៀមបង្កើនកងកម្លាំងជាង ៨ម៉ឺននាក់ និងប្រជាការពារភូមិជាងពីរម៉ឺននាក់ ដើម្បីការពារក្នុងថ្ងៃបោះឆ្នោត សកលអាណត្តិទី៦ នៅថ្ងៃអាទិត្យ ទី២៩ កក្កដា។ សង្គមស៊ីវិលដាក់សំណើថា ដើម្បីឲ្យស្របច្បាប់បោះឆ្នោត ការិយាល័យមួយ ត្រូវមានកងកម្លាំងការពារត្រឹម ៣នាក់តែប៉ុណ្ណោះ។
សង្គមស៊ីវិលឃ្លាំមើលការបោះឆ្នោតបារម្ភថា ប្រសិនបើកងកម្លាំងនគរបាលជាតិ ប៉េអឹម និងដាក់កម្លាំងប្រជាការពារភូមិ ទៅការពារក្នុងថ្ងៃបោះឆ្នោត លើសពីចំនួនច្បាប់ដែលបានកំណត់ នឹងបង្កឲ្យមានការភ័យខ្លាចដល់ពលរដ្ឋ។ មន្ត្រីអង្កេតជាន់ខ្ពស់នៃអង្គការខុមហ្វ្រែល (COMFREL) លោក កន សាវាង្ស ពន្យល់ថា តាមច្បាប់បោះឆ្នោត គឺក្នុងមួយការិយាល័យបោះឆ្នោតតម្រូវឲ្យមានកងកម្លាំងការពារត្រឹម ៣នាក់ប៉ុណ្ណោះ គឺម្នាក់នៅក្រៅការិយាល័យត្រូវមានអាវុធ ១ដើម និងកងកម្លាំង២នាក់ ដែលត្រូវការពារក្នុងការិយាល័យបោះឆ្នោត មិនតម្រូវឲ្យមានអាវុធទេ។ សង្គមស៊ីវិលរូបនេះ ថា ជារឿងថ្មី សម្រាប់ការបោះឆ្នោតនៅកម្ពុជា ដែលរបបក្រុងភ្នំពេញបញ្ចូលប្រជាការពារភូមិឲ្យចូលរួមការពារ ក្នុងថ្ងៃបោះឆ្នោត ខណៈដែលការបោះឆ្នោតលើកមុនៗ មិនធ្លាប់មានកងកម្លាំងបែបនេះចូលរួម។ ប៉ុន្តែ លោក កន សាវាង្ស ប្រាប់ថា ប្រជាការពារភូមិ មិនមែនជាកងកម្លាំងប្រដាប់អាវុធទេ ដូច្នេះក្រុមនេះត្រូវការការបណ្ដុះបណ្ដាល ការអប់រំពីការបោះឆ្នោត និងសិទ្ធិមនុស្សជាមុនសិន។ «»
អ្នកនាំពាក្យអគ្គស្នងការនគរបាលជាតិ លោក គៀត ច័ន្ទថារិទ្ធ ត្រូវបានគេហទំព័រអគ្គស្នងការនគរបាលជាតិស្រង់សម្ដី នៅព្រឹកថ្ងៃទី១៨ មេសា ក្នុងពិធីបើកវគ្គបណ្ដុះបណ្ដាលគ្រូបង្គោល ស្ដីពីច្បាប់ បទបញ្ជា និងនីតិវិធីសម្រាប់ការបោះឆ្នោត និងក្រមសីលធម៌សម្រាប់ ភ្នាក់ងារសន្តិសុខបោះឆ្នោត នៅអគ្គស្នងការដ្ឋាននគរបាលជាតិ ថា របបក្រុងភ្នំពេញ មានកម្លាំង ដែលត្រូវចូលរួមការពារការបោះឆ្នោតរហូតដល់ទៅ ៨ម៉ឺននាក់ ក្នុងនោះមកពីកងយោធពលខេមរភូមិន្ទ និងកងរាជអាវុធហត្ថ និងមានកម្លាំងប្រជាការពារត្រៀមជួយនៅតាមឃុំសង្កាត់ ក្រុង ស្រុក ខណ្ឌ ប្រមាណ ជាង២ម៉ឺននាក់។
លោក គៀត ច័ន្ទថារិទ្ធ បានប្រាប់គ្រូបង្គោល ដែលបានបណ្ដុះបណ្ដាលថា នៅសល់តែ ១០១ថ្ងៃ ប៉ុណ្ណោះ ដល់ថ្ងៃបោះឆ្នោតហើយ មន្ត្រីដែលចូលរួមការពារបោះឆ្នោតទាំងអស់ ត្រូវមានការយល់ដឹងឲ្យបានគ្រប់ៗគ្នា ដើម្បីធ្វើឲ្យបរិយាកាសនៃការបោះឆ្នោតប្រព្រឹត្តទៅដោយ សេរី ត្រឹមត្រូវ យុត្តិធម៌ និងគ្មានការគំរាមកំហែង។ ប៉ុន្តែ សហគមន៍អន្តរជាតិ បក្សប្រឆាំង និងសង្គមស៊ីវិល មើលឃើញថា បរិយាកាសនៃការបោះឆ្នោតសកលឆ្នាំ២០១៨ នឹងមិនអាចប្រព្រឹត្តទៅដោយសេរី ត្រឹមត្រូវ យុត្តិធម៌ និងគ្មានការគំរាមកំហែងទេ ដោយសារតែរបបក្រុងភ្នំពេញ បានកម្ទេចសំឡេងបក្សប្រឆាំង តាមរយៈការបិទផ្លូវមិនឲ្យបក្សប្រឆាំងបានចូលរួមការបោះឆ្នោតអាណត្តិទី៦។
អគ្គលេខាធិការ គ.ជ.ប លោក ទេព នីថា ថ្លែងក្នុងកិច្ចប្រជុំ ស្ដីពីការផ្សព្វផ្សាយការចាប់ផ្ដើមដំណើរការរៀបចំការបោះឆ្នោតជ្រើសតាំងតំណាងរាស្ត្រ នីតិកាលទី៦ ឆ្នាំ២០១៨ កាលពីថ្ងៃទី១០ មេសា ថា របបក្រុងភ្នំពេញ សម្រេចត្រៀមកម្លាំងចំនួនជាង ៨ម៉ឺន ( ៨៤.៥៨៣) នាក់ ដោយដាក់ពង្រាយតាមការិយាល័យ និងតាមតំបន់ផ្សេងៗ ដើម្បីការពារសន្តិសុខក្នុងការបោះឆ្នោតថ្នាក់ជាតិ ឆ្នាំ២០១៨។
ចំនួនកងកម្លាំងជាងប្រាំបីម៉ឺននាក់ រួមនឹងប្រជាការពារភូមិជាងពីរម៉ឺននាក់ទៀត បើធៀបនឹងការបោះឆ្នោតក្រុមប្រឹក្សាឃុំសង្កាត់ កាលពីខែមិថុនា ឆ្នាំ២០១៧ បានកើនឡើងពាក់កណ្ដាល ដោយការបោះឆ្នោតកាលណោះ កងកម្លាំងដែលចូលរួមការពារក្នុងថ្ងៃបោះឆ្នោតមានជាងប្រាំម៉ឺន ( ៥១.៥៧៨) នាក់។ ការបោះឆ្នោតក្រុមប្រឹក្សាឃុំសង្កាត់ កាលពីខែមិថុនា ឆ្នាំ២០១៧ កងកម្លាំងសមត្ថកិច្ចសរុបត្រូវបានបែងចែកជា ៥ក្រុម រួមមាននគរបាលចំនួនជាង ៣ម៉ឺន (៣៣.៥២៧) នាក់ កងរាជអាវុធហត្ថចំនួនជាង២ពាន់នាក់ (២.៧៨០) នាក់ និងកងខេមរភូមិន្ទ ឬយោធា ចំនួនជាង៤ពាន់(៤.២៧១) នាក់។
សកម្មជនសិទ្ធិមនុស្ស និងសកម្មជនដីធ្លី ធ្លាប់អះអាងថា អាជ្ញាធរបានប្រើប្រាស់ប្រជាការពារប្រើប្រាស់អំពើហិង្សាលើពួកគេ ដោយគ្មានទោសពៃរ៍។
អ្នកវិភាគនយោបាយ លោក ហង្ស វិទូ យល់ថា ការបន្ថែមកងកម្លាំង និងបញ្ចូលប្រជាការពារភូមិ ទៅក្នុងកិច្ចការពារ ក្នុងថ្ងៃបោះឆ្នោត ហាក់បង្ហាញថា របបក្រុងភ្នំពេញត្រៀមជើងការ ខ្លាចមានគេមកដណ្ដើមអំណាច។ លោក ហង្ស វិទូ មើលឃើញថា បើទោះជាបក្សប្រឆាំង បានអំពាវនាវឲ្យពលរដ្ឋ ពហិការ ការបោះឆ្នោត ប៉ុន្តែ បក្សប្រឆាំងមិនមានសមត្ថភាពរំខានថ្ងៃបោះឆ្នោត ដែលត្រូវធ្វើឲ្យរបបក្រុងភ្នំពេញ មានការបារម្ភបែបនេះទេ។ «»
លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន មេដឹកនាំរបបក្រុងភ្នំពេញ ធ្លាប់ប្រកាសថា នឹងរៀបចំការបោះឆ្នោត សកល អាណត្តិទី៦ នៅថ្ងៃទី២៩ កក្កដា ឆ្នាំ២០១៨ ទាំងគ្មានវត្តមានរបស់គណបក្សប្រឆាំង។ បើទោះជាមានការព្រមាន ពីរបបក្រុងភ្នំពេញ ថានឹងបង្ក្រាបរាល់ចលនាគាំទ្រគណបក្សប្រឆាំងបែបណាក្ដី ប៉ុន្តែ លោក សម រង្ស៊ី ប្រធានចលនាសង្គ្រោះជាតិ ព្រមានវិញ ថា បន្ថែមពីលើការអំពាវនាវឲ្យពលរដ្ឋពហិការបោះឆ្នោត ក៏នឹងមានចលនាងើបប៉ះបោរនៅកម្ពុជាដែរ ប្រសិនបើរបបក្រុងភ្នំពេញ នៅតែរឹតត្បិតមិនឲ្យបក្សប្រឆាំងបានចូលរួមការបោះឆ្នោត៕
